Tarih Affeder mi Acaba?

Kafamdaki kütüphane yine birbirine girmiş durumda. Aldığım bilgiyi, bulduğum yere kaydedince böyle oluyor işte. İstediğim zaman aradığım bilgiye ulaşamıyorum. Her yeni bilgiyi aldığımda bağlantısını bulup, kendi kıvrımına yerleştirebilsem süper olacak ama yapamıyorum işte.

Bir de olmazsa olmaz bilgilerin, kıvrım rafları var. Onların da kimisi dolu, kimisi boş. Son zamanlarda hep tarihle ilgili bilgiler lazım oluyor, elimi atıyorum boş çıkıyor. Sağa sola bakınıyorum başka kıvrımlara mı karışmış diye, yok. Kütüphanemde yeterli tarih bilgisi yok demek ki. Beynimin tarihe ait kıvrımları boş bırakılmış, belki günün birinde dolar diye.

Dünyada kötü bir şey olduğunda suç hep Amerika’ya atılır ya, ben de eğitim sistemindeki tarih bölümünde pis bir Amerika kokusu alıyorum. Sanki birileri, “Elinizden geleni yapın, çocukları tarihten nefret ettirin” diye para vermiş. Çocuklar geçmişlerini öğrenmesinler, unutsunlar, büyüyünce de şaşkın tavuk gibi ortada gezsinler, “Biz kimiz, nereden geldik” diye bön bön etraflarına bakınsınlar.

Bazı cesur ve savaşçı öğretmenler buna karşı çıkıyorlar tabii ki ve baskılara rağmen tarihi sevdirmek için tüm güçlerini sarf ediyorlar, ama azınlıktalar sanki.

Tarih dersi bana, gün-ay-yıldan oluşan, kronolojik olarak dizilmiş sayfaların ezberlenmesi gibi gelirdi. Nefret ederdim. Gelen giden tarihi iyi bilmelisin derdi. Doğumlar, ölümler, savaşlar ve tarihleri. Belirli bir döneme kadar tarih bunlar demekti benim için ve bunları neden bilmem gerektiğini bir türlü çözemedim. Zaten ezber en büyük kâbusum oldu hep, bir de üzerine baskı. Kaç Deyyan kaçabildiğin kadar, dedim kendi kendime. Nasıl bir korkuyla kaçmışsam kendimi makine mühendisliğinde buldum. Halbuki benim edebiyatım kuvvetliydi. (Tarih, sen bana neler yaptın!)

Uzun zaman dilimde hep aynı türküyle gezdim. “Tarih, senden nefret ediyorum.”

Yıllar sonra elime, babamın kitaplığındaki Tercüman Yayınları’nın tarihi romanları geçti. Merak ettim. Korka korka kapağını açtım, sonra baktım fena değil, birkaç cilt okudum. Şaşırdım. Benim tarih sandığım şey gerçek tarih değilmiş.

Aramızda sempati oluşmaya başladı. En azından gördüğüm yerde kafamı çevirmiyordum artık. Tanıdıkça da sevmeye başladım.

Öyle bir zaman geldi ki yüzüm yavaş yavaş gelecekten çok, geçmişe dönmeye başladı. Bu sefer geçmişle ilgili öğrenmek istediklerim sayfalar tuttu, ama iş işten geçmişti. Bu zamana kadar yavaş yavaş, hazmederek, ilmek ilmek örerek öğrenmem gereken tarih, dağ gibi karman çorman yığıldı beynimin kapısında.

Bunu da öğreneyim, dediğimi tuttum getirdim kapıya. Hepsinde ayrı ayrı gözüm kalıyordu ama hiç birini bir türlü derleyip toplayıp, düzenli bir şekilde yerleştiremedim kıvrım rafına.

Meğer tarih, aylı yıllı ders değilmiş, bir insan ömrünün öğrenmeye yetmeyeceği kadar büyük bir dünyaymış. Neden kimse oturup da bunu adam gibi anlatmadı bana bilmiyorum. Daha çocukken bozdular aramızı. Aslında çok seviyormuşum ben onu.

(Affet beni tarih!)

Ömrünü tarihe adamış insanlara imreniyorum. Şairlerden sultanlara, ressamlardan filozoflara kadar hangi kapağı kaldırsanız, kitap gibi dökülüyorlar. Onları dinledikçe hem cahilliğimden utanıp küçüldükçe küçülüyorum, hem de iki kelime daha öğrenebilsem deyip ağzım açık dinliyorum.

Bir tarafımda geçmiş var, diğer tarafımda oğlum. Şimdi anlıyorum ki tarih, geçmişin geleceğe emanetiymiş. Benim bu emaneti zamanında alıp, güzelce muhafaza edip, vakti geldiğinde de Kayra’ya vermem gerekiyormuş. 

Kulağımın bir köşesinde buna benzer şeyler, basmakalıp cümlelerle çınlıyor ama ben bunu hiç derinlemesine irdelemedim. Çocuğum olduktan sonra, elimde yeterince verecek emanet olmayınca kafama taş düştü ancak.

Pes etmiş değilim. O büyüyene kadar ne biriktirebilirsem kârdır. Hiçbir şeyim olmasa bile, en azından ona tarihle neden dost olması gerektiğini öğretebilirim.  

Ben emanete, kendi payıma düşen kadar sahip çıkamadım ne yazık ki ama kendi payından çok daha fazlasını omuzlamaya çalışanların emrine amadeyim her zaman. Oğlum için…